ISO 50001: Voorbereiden op de nieuwe wetgeving deadline van 2027 vanuit de Europese Energie-Efficiëntie Richtlijn

Vanaf 2027 is een energiebeheersysteem verplicht voor bedrijven met een energieverbruik boven 85 TJ. Ontdek de voordelen van ISO 50001-certificering en hoe je de uitdagingen rondom implementatie en certificering kunt aanpakkenMet de invoering van de nieuwste versie van de Europese Energie-Efficiëntie Richtlijn (EED) wordt energiebeheer een onmisbaar onderdeel van bedrijfsvoering voor een specifieke groep ondernemingen. Vanaf 11 oktober 2027 moeten bedrijven met een gemiddeld jaarlijks energieverbruik van meer dan 85 TJ een energiebeheersysteem hebben geïmplementeerd. Hoewel dit op het eerste gezicht een verre deadline lijkt, is er geen tijd te verliezen. Het traject naar volledige naleving kan lang en complex zijn, zeker als bedrijven besluiten hun energiebeheersysteem te certificeren volgens de internationale norm ISO 50001.

Om te voldoen aan de nieuwe wetgeving kan er ook gekozen worden voor de internationale norm ISO 14001 in combinatie met een CO2-reductiemanagementsysteem. Deze optie biedt echter niet dezelfde voordelen als de ISO 50001, die specifiek gericht is op energiebeheer. In deze blog duiken we dieper in de ISO 50001-certificering en bespreken we de uitdagingen, voordelen en knelpunten die bedrijven onderweg kunnen tegenkomen.

Waarom de nieuwe wetgeving van belang is

De nieuwe EED-wetgeving is een belangrijke stap in het terugdringen van energieverbruik en CO2-uitstoot binnen Europa. Het verplicht grote energie-intensieve bedrijven om een energiebeheersysteem in te voeren waarmee ze hun energieverbruik structureel kunnen verbeteren. ISO 50001 wordt hierbij gezien als de gouden standaard. Deze norm biedt een raamwerk om energieprestaties te monitoren, analyseren en optimaliseren. Dit is niet alleen goed voor het milieu, maar kan ook aanzienlijke kostenbesparingen opleveren.

Ook voor bedrijven die niet verplicht zijn om een energiebeheersysteem te implementeren, biedt certificering volgens ISO 50001 praktische voordelen. Gecertificeerde bedrijven worden grotendeels vrijgesteld van de energiebesparingsplicht en volledig van de EED-auditplicht. Hiermee kan dubbel werk worden voorkomen, wat op de lange termijn tijd en kosten bespaart.

Toch is het pad naar certificering allesbehalve eenvoudig. Vooral de laatste stap – de externe audit en certificering – blijkt een struikelblok voor veel bedrijven.

Uitdagingen in het implementatieproces

Het opzetten en implementeren van een energiebeheersysteem vereist meerdere stappen:

1. Inzichtelijk maken van het huidige energieverbruik
   • Bedrijven moeten gedetailleerd inzicht krijgen in hun energieprestaties. Dit kan betekenen dat er nieuwe meetapparatuur moet worden aangeschaft of dat processen anders moeten worden ingericht.
2. Ontwikkelen en implementeren van beleid
   • Het energiebeheersysteem vraagt om beleidswijzigingen die vaak organisatiebreed doorgevoerd moeten worden. Dit kan organisatorische weerstand en complexiteit met zich meebrengen.
3. Kennisdeling met personeel
   • Het personeel moet op de hoogte zijn van hoe zij hun taken zo goed mogelijk kunnen uitvoeren binnen de nieuwe beleidskaders. Dit kan betekenen dat sommige medewerkers aanvullende trainingen of opleidingen moeten volgen.
4. Uitvoeren van interne audits
   • Bedrijven moeten zelf interne audits uitvoeren om te controleren of het systeem correct functioneert en voldoet aan de eisen van ISO 50001.
5. Externe audit en certificering
   • De laatste stap is het laten uitvoeren van een externe audit door een erkende instantie. Pas daarna kan het certificaat worden toegekend.

Vooral de externe audit en certificering blijken in Nederland een groot knelpunt te zijn.

De bottleneck: externe audit en certificering

In Nederland zijn slechts een beperkt aantal bedrijven en gekwalificeerde professionals bevoegd om ISO 50001-certificeringen af te geven. Dit beperkte aanbod leidt tot lange wachttijden en hoge kosten. Voor veel bedrijven is dit een frustrerende ervaring:

• Lange doorlooptijden: Het kan maanden duren voordat een externe audit gepland en uitgevoerd wordt. Zelfs een eerste contactmoment met een certificerende instantie laat vaak lang op zich wachten.
• Kosten: De beperkte concurrentie tussen certificerende instanties zorgt voor hoge tarieven, wat voor sommige bedrijven een drempel kan zijn om het traject te starten.

Optimalisatie van het certificeringsproces

Om de knelpunten in de certificeringsfase te verminderen, zijn er verschillende mogelijkheden die onderzocht kunnen worden:

• Vergroten van het aantal gecertificeerde auditors: Door het opleiden van meer professionals kan de capaciteit worden uitgebreid, wat de doorlooptijd en kosten kan verlagen.
• Digitalisering van audits: Het inzetten van digitale tools kan processen efficiënter maken, waardoor audits sneller en goedkoper uitgevoerd kunnen worden.
• Samenwerking met andere bedrijven: Bedrijven kunnen overwegen om gezamenlijke trajecten op te zetten om kosten en inspanningen te delen.

Hoewel de deadline van 2027 nog ver weg lijkt, is het essentieel om op tijd te beginnen met de voorbereiding. Door nu al de eerste stappen te zetten, kunnen bedrijven niet alleen voldoen aan de wetgeving, maar ook profiteren van de voordelen van een goed energiebeheer. ISO 50001 is daarbij een krachtige tool, mits bedrijven de uitdagingen van de implementatie en certificering tijdig aanpakken.

‍